UP VIP
Vào tối Chủ nhật, các nhóm Singapore đồng tính và bạn bè của họ đã tụ tập trên khắp hòn đảo để xem khoảnh khắc lịch sử được chiếu trên đài truyền hình quốc gia.
Trên màn hình, Thủ tướng Lý Hiển Long tuyên bố rằng Singarpore sẽ bãi bỏ luật 377A gây tranh cãi - hợp pháp hóa quan hệ đồng tính.
Nhiều người hò reo cổ vũ, một số vẫy cờ cầu vồng. Nhưng niềm hân hoan của họ ngay lập tức bị kéo lại bởi sự không chắc chắn và nỗi thất vọng khi ông Lee tiếp tục đưa ra một thông báo khác.
Ông cho biết, vì hầu hết người dân Singapore không muốn có một "sự thay đổi quyết liệt", chính phủ của ông cũng sẽ "bảo vệ" định nghĩa hôn nhân là một giữa nam và nữ - loại trừ khả năng bình đẳng hôn nhân ở thời điểm hiện tại.
Và vì vậy, ngay cả khi một số người Singapore ăn mừng một quyết định mang tính bước ngoặt, một chiến tuyến mới đã nổi lên trong cuộc chiến giành quyền của người LGBT.
Các quan chức nói với truyền thông địa phương rằng họ sẽ sửa đổi hiến pháp để chỉ mình quốc hội có quyền định nghĩa lại hôn nhân.
Điều này đặt bất kỳ quyết định nào về hôn nhân đồng giới nằm trong tay chính phủ chứ không phải tòa án.
Ông Lý lập luận trong bài phát biểu của mình rằng, điều này là cần thiết vì hôn nhân đồng giới về cơ bản là một vấn đề chính trị, không phải chuyện pháp lý.
Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý cho rằng điều này đã chặn đứng con đường công nhận hôn nhân đồng giới vì nó đặt ra các thách thức cam go hơn về hiến pháp. Ở một số quốc gia, chẳng hạn như Mỹ, hôn nhân đồng giới đã thành hiện thực thông qua các phán quyết mang tính bước ngoặt của tòa án.
"Một lý do hẳn là chính phủ cần đạt được sự cân bằng giữa các xung đột lợi ích," chuyên gia luật hiến pháp Singapore Suang Wijaya nói.
"Họ muốn được coi là đã làm được điều gì đó cho cộng đồng LGBT, nhưng cũng không đem lại sự thất bại cho những người bảo thủ. Họ không muốn đây là thế "một thắng một thua" vì nó sẽ dẫn đến chia rẽ."
Thông báo này đã làm nổ ra những chỉ trích từ cả hai phía chia rẽ - trong khi một số người trong cộng đồng LGBT cảm thấy thất vọng, các thành phần bảo thủ trong xã hội cảm thấy việc sửa đổi là không đủ.
Các cuộc khảo sát gần đây cho thấy có sự phản đối đáng kể đối với hôn nhân đồng tính - một nghiên cứu chỉ ra rằng gần một nửa Singapore nói đó là "sai trái" - nhưng tỷ lệ này cũng đang giảm.
Sự thay đổi thái độ đó vẫn còn đáng kể, đặc biệt là đối với các thành viên lớn tuổi của cộng đồng LGBT, những người coi thông báo hôm Chủ nhật là một khoảnh khắc buồn vui lẫn lộn.
Đối với họ, đó là điều đáng trân quý.
Chỉ vài thập kỷ trước, quyền của LGBT vẫn còn là một chủ đề cấm kỵ ở Singapore nằm dưới sự kiểm soát chặt chẽ. Cảnh sát sẽ bố ráp các câu lạc bộ và tụ điểm đồng tính ngầm, và cho đến nay các chương trình truyền hình và phim được coi là "cổ vũ đồng tính" vẫn có thể bị cấm.
"Đó là một khoảnh khắc cực kỳ xúc động. Hy vọng rằng đây là sự khởi đầu cho một cuộc hành trình. Chúng tôi đã không cảm thấy được bảo vệ trong một thời gian dài," giám đốc về nội dung, 44 tuổi, Jeremy Gopalan nói.
Nhưng đối với những người khác, thông báo hôm Chủ nhật tương đương với một 'chiến thắng không đáng để chiến thắng' (chiến thắng nhưng tổn thất lớn - Pyrrhic victory). Họ nói rằng việc sửa đổi hiến pháp về hôn nhân cuối cùng sẽ cản trở sự tiến bộ đối với quyền của LGBT.
Hôn nhân đồng giới vẫn là mục tiêu chủ chốt của một số người vì nhiều chính sách của Singapore dành đặc quyền cho các gia đình thông thường.
Một ví dụ là nhà ở xã hội, nơi hầu hết người Singapore sinh sống. Chính phủ cho phép người dân mua căn hộ mới với mức chiết khấu sâu - nhưng chỉ khi họ là vợ chồng, hoặc trên 35 tuổi nếu là người độc thân.
Nếu không có sự công nhận của pháp luật về hôn nhân của họ, các cặp đôi đồng tính sẽ bị loại khỏi lựa chọn này và sẽ tiếp tục gặp bất lợi ở các khía cạnh khác trong đời sống tại Singapore.
Tác giả người Singapore Moniza Hossain đã tweet: "Việc bãi bỏ 377a lẽ ra phải là một khoảnh khắc hân hoan của sự giải phóng, thay vào đó, giờ đây nó chỉ đơn thuần trở thành bàn đạp để sự phân biệt đối xử nhắm vào các nhóm thiểu số được ghi nhận đầy đủ hơn trong luật pháp".
Tuy nhiên, các nhóm bảo thủ không cảm thấy hài lòng trước động thái này.
Protect Singapore, một nhóm vận động hành lang cho việc bảo tồn các giá trị truyền thống, cho biết vẫn còn thiếu "các biện pháp bảo vệ toàn diện".
Họ đã kêu gọi hôn nhân phải được ghi trong hiến pháp như là sự kết hợp độc nhất giữa những người khác giới, vì họ sợ rằng việc sửa đổi hiến pháp sẽ không đủ hiệu quả.
Terence Chong, nhà xã hội học thuộc Viện ISEAS-Yusof Ishak, cho biết: "Họ lo sợ việc bãi bỏ sẽ dẫn đến hiệu ứng domino, vì vậy họ đang giành lấy các địa hạt để đảm bảo những quân cờ domino đó không rơi thêm nữa".
"Tôi không nghĩ rằng họ sẽ hoàn toàn hài lòng ngay cả khi định nghĩa truyền thống này được ghi trong hiến pháp. Họ coi việc bãi bỏ này như sự nhường bước cho cộng đồng LGBT, vì vậy có một sự phản đối."
Các nhóm LGBT đã cầu xin chính phủ không chấp nhận yêu cầu của những người bảo thủ. Trong một tuyên bố chung, họ cảnh báo nó sẽ chỉ "hệ thống hóa sự phân biệt đối xử hơn nữa vào trong luật tối cao".
Vào tối thứ Hai, một bộ trưởng đã bác bỏ ý tưởng này, nói rằng việc cài cắm định nghĩa hôn nhân vào hiến pháp "không phải là ý định của họ".
Nhưng trận chiến còn lâu mới kết thúc cho cả hai phe.
Các nhà hoạt động LGBT nói rằng việc bãi bỏ 377A là "bước đầu tiên trên con đường dẫn đến bình đẳng hoàn toàn" và họ sẽ ngay lập tức tập trung vào việc chống lại sự phân biệt đối xử tại gia đình, trường học, nơi làm việc, nhà ở và việc chăm sóc sức khỏe.
Trong khi đó, những người phản đối tuyên bố sẽ tiếp tục tổ chức các hội nghị lớn và thúc giục những người ủng hộ vận động các nghị sĩ.
Tất cả điều này có thể có nghĩa là xung đột sâu sắc hơn đang ở phía trước. Cựu nghị sĩ được đề cử Siew Kum Hong cảnh báo "chúng ta sẽ thấy sức nóng tăng lên" trong những tháng tới khi Singapore chuẩn bị ban hành cả việc bãi bỏ lẫn sửa đổi hiến pháp.
Ví dụ: "bạn có thể thấy những điều xung quanh phát ngôn thù ghét có thể khiến cuộc sống của những người LGBT trở nên khổ sở hơn, sự kỳ thị đồng tính gay gắt hơn từ một bộ phận dân cư nhỏ", ông Siew, người trước đây ủng hộ việc bãi bỏ 377A tại quốc hội cho biết.
Singapore có thể hy vọng rằng, trong việc hợp pháp hóa tình dục đồng giới, nó có thể khép lại điều mà nhiều người coi là một chương đáng xấu hổ trong lịch sử.
Nhưng còn xa mới giải quyết được vấn đề kỳ thị LGBT, đất nước này vừa mở ra một kỷ nguyên mới của sự bất hòa.
Tessa Wong
Phóng viên Châu Á, BBC News
23 tháng 8 2022
Trích dẫn
